સેલ્યુલોઝને પોલિમર કેમ કહેવામાં આવે છે?

સેલ્યુલોઝ, જેને ઘણીવાર પૃથ્વી પરના સૌથી વિપુલ પ્રમાણમાં કાર્બનિક સંયોજન તરીકે ઓળખવામાં આવે છે, તે જીવનના વિવિધ પાસાઓ પર pross ંડી અસર સાથેનો એક આકર્ષક અને જટિલ પરમાણુ છે, જેમાં છોડની રચનાથી લઈને કાગળ અને કાપડના નિર્માણ સુધીની.

શા માટે સમજવા માટેકોષોપોલિમર તરીકે વર્ગીકૃત કરવામાં આવે છે, તેની પરમાણુ રચના, માળખાકીય ગુણધર્મો અને તે બંને મેક્રોસ્કોપિક અને માઇક્રોસ્કોપિક સ્તરો પર પ્રદર્શિત કરે છે તે વર્તનને ધ્યાનમાં લેવું હિતાવહ છે. આ પાસાઓને વિસ્તૃત રીતે તપાસ કરીને, અમે સેલ્યુલોઝના પોલિમર પ્રકૃતિને સ્પષ્ટ કરી શકીએ છીએ.

પોલિમર રસાયણશાસ્ત્રની મૂળભૂત બાબતો:
પોલિમર સાયન્સ એ રસાયણશાસ્ત્રની એક શાખા છે જે મેક્રોમ્યુલેક્યુલ્સના અભ્યાસ સાથે સંબંધિત છે, જે મોનોમર્સ તરીકે ઓળખાતા માળખાકીય એકમોને પુનરાવર્તિત કરવાથી બનેલા મોટા પરમાણુઓ છે. પોલિમરાઇઝેશનની પ્રક્રિયામાં આ મોનોમર્સના બંધનનો સમાવેશ સહસંયોજક બોન્ડ્સ દ્વારા કરવામાં આવે છે, લાંબી સાંકળો અથવા નેટવર્ક બનાવે છે.

સેલ્યુલોઝ મોલેક્યુલર સ્ટ્રક્ચર:
સેલ્યુલોઝ મુખ્યત્વે કાર્બન, હાઇડ્રોજન અને ઓક્સિજન અણુથી બનેલો છે, જે રેખીય સાંકળ જેવી રચનામાં ગોઠવાય છે. તેનું મૂળભૂત બિલ્ડિંગ બ્લોક, ગ્લુકોઝ પરમાણુ, સેલ્યુલોઝ પોલિમરાઇઝેશન માટે મોનોમેરિક એકમ તરીકે સેવા આપે છે. સેલ્યુલોઝ સાંકળની અંદરના દરેક ગ્લુકોઝ એકમ β (1 → 4) ગ્લાયકોસિડિક જોડાણો દ્વારા આગળની સાથે જોડાયેલ છે, જ્યાં કાર્બન -1 અને નજીકના ગ્લુકોઝ એકમોના કાર્બન -1 અને કાર્બન -4 પરના હાઇડ્રોક્સિલ (-ઓએચ) જૂથો જોડાણની રચના માટે કન્ડેન્સેશન પ્રતિક્રિયાઓમાંથી પસાર થાય છે.

સેલ્યુલોઝની પોલિમરીક પ્રકૃતિ:

પુનરાવર્તિત એકમો: સેલ્યુલોઝમાં β (1 → 4) ગ્લાયકોસિડિક જોડાણો પોલિમર સાંકળ સાથે ગ્લુકોઝ એકમોની પુનરાવર્તનનું પરિણામ છે. માળખાકીય એકમોની આ પુનરાવર્તન એ પોલિમરની મૂળભૂત લાક્ષણિકતા છે.
ઉચ્ચ પરમાણુ વજન: સેલ્યુલોઝ પરમાણુઓ હજારોથી લાખો ગ્લુકોઝ એકમોનો સમાવેશ કરે છે, જે પોલિમર પદાર્થોના લાક્ષણિક ઉચ્ચ પરમાણુ વજન તરફ દોરી જાય છે.
લાંબી સાંકળ માળખું: સેલ્યુલોઝ સાંકળોમાં ગ્લુકોઝ એકમોની રેખીય ગોઠવણી, પોલિમરમાં જોવા મળતી લાક્ષણિકતા સાંકળ જેવી રચનાઓ જેવી, મોલેક્યુલર સાંકળોને વિસ્તૃત કરે છે.
ઇન્ટરમોલેક્યુલર ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓ: સેલ્યુલોઝ પરમાણુઓ અડીને સાંકળો વચ્ચે ઇન્ટરમોલેક્યુલર હાઇડ્રોજન બોન્ડિંગ દર્શાવે છે, માઇક્રોફિબ્રીલ્સ અને મેક્રોસ્કોપિક સ્ટ્રક્ચર્સની રચનાને સરળ બનાવે છે, જેમ કે સેલ્યુલોઝ રેસા.
યાંત્રિક ગુણધર્મો: પ્લાન્ટ સેલની દિવાલોની માળખાકીય અખંડિતતા માટે જરૂરી સેલ્યુલોઝની યાંત્રિક શક્તિ અને કઠોરતા, તેના પોલિમર પ્રકૃતિને આભારી છે. આ ગુણધર્મો અન્ય પોલિમર સામગ્રીની યાદ અપાવે છે.
બાયોડિગ્રેડેબિલીટી: તેની મજબૂતાઈ હોવા છતાં, સેલ્યુલોઝ બાયોડિગ્રેડેબલ છે, સેલ્યુલાસ્સ દ્વારા એન્ઝાઇમેટિક અધોગતિમાંથી પસાર થાય છે, જે ગ્લુકોઝ એકમો વચ્ચેના ગ્લાયકોસિડિક જોડાણોને હાઇડ્રોલાઇઝ કરે છે, આખરે પોલિમરને તેના ઘટક મોનોમર્સમાં તોડી નાખે છે.

અરજીઓ અને મહત્વ:
ની પોલિમર પ્રકૃતિકોષોકાગળ અને પલ્પ, કાપડ, ફાર્માસ્યુટિકલ્સ અને નવીનીકરણીય energy ર્જા સહિત વિવિધ ઉદ્યોગોમાં તેની વિવિધ એપ્લિકેશનોને અન્ડરપિન કરે છે. સેલ્યુલોઝ આધારિત સામગ્રીની વિપુલતા, બાયોડિગ્રેડેબિલીટી, નવીનતા અને વર્સેટિલિટી માટે મૂલ્યવાન છે, જે તેમને આધુનિક સમાજમાં અનિવાર્ય બનાવે છે.

સેલ્યુલોઝ તેના પરમાણુ બંધારણને કારણે પોલિમર તરીકે લાયક છે, જેમાં β (1 → 4) ગ્લાયકોસિડિક બોન્ડ્સ દ્વારા જોડાયેલા ગ્લુકોઝ એકમોનું પુનરાવર્તન શામેલ છે, પરિણામે ઉચ્ચ પરમાણુ વજનવાળી લાંબી સાંકળો આવે છે. તેની પોલિમર પ્રકૃતિ વિવિધ લાક્ષણિકતાઓમાં પ્રગટ થાય છે, જેમાં વિસ્તૃત મોલેક્યુલર સાંકળો, ઇન્ટરમોલેક્યુલર ક્રિયાપ્રતિક્રિયાઓ, યાંત્રિક ગુણધર્મો અને બાયોડિગ્રેડેબિલીટીનો સમાવેશ થાય છે. પોલિમર તરીકે સેલ્યુલોઝને સમજવું એ તેની અસંખ્ય કાર્યક્રમોનું શોષણ કરવા અને ટકાઉ તકનીકીઓ અને સામગ્રીમાં તેની સંભવિતતાનો ઉપયોગ કરવા માટે મહત્વપૂર્ણ છે.